ﺳﻨﮓﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ اﻧﺪ. اﺳﺘﺎﻧﺪارد ASTM C۱۰۳۶، وﺟﻮد ﻟﮑﻪﻫﺎی ﻧﯿﮑﻞﺳﻮﻟﻔﯿﺪ را در ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﻣﺴﻄﺢ، ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺷﯿﺸﻪ، در اﺑﻌﺎد ۰,۵ ﺗﺎ ۲,۵ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﻣﺠﺎز ﻣﯽداﻧﺪ.

در دﻣﺎی ﻋﺎدی ﺷﯿﺸﻪ، ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺘﺎی ﺧﻮداﻧﺪ و ﭘﺎﯾﺪار(β). ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، ﻋﻤﻠﯿّﺎت ﺣﺮارﺗﯽ، دﻣﺎی ﺷﯿﺸﻪ را ﺑﻪ ﺑﺎﻻی ۶۰۰ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ و در ﻃﯽ اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﻣﻮﻗّﺘ ﺎً ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ آﻟﻔﺎی ﺧﻮد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ (α). ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل در ﺣﺎﻟﺖ آﻟﻔﺎ ﺣﺠﻢ ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺘﺎ دارد و ﺑﺎ ﺑﺎزﮔﺸﺖ زﻣﺎن (اﻏﻠﺐ در ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل)، ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل آﻫﺴﺘﻪآﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺘﺎ ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدد و اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﯽدﻫﺪ. در ﻃﯽ ﻋﻤﻠﯿّﺎت ﺳﮑﻮرﯾﺖ، ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻓﺎز آﻟﻔﺎ ﺑﻪ ﺑﺘﺎ، ﺑﺎ ﺳﺮد ﮐﺮدن ﺳﺮﯾﻊ ﺷﯿﺸﻪ ﻣﺘﻮﻗّﻒ ﻣﯽﺷﻮد، و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ذرات ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎی ﻣﻨﻘﺒﺾﺷﺪه و ﭘﯿﺶ از ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ. در ﻃﻮل زﻣﺎن و ﺑﺎ ﺟﺬب ﺣﺮارت ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﺷﯿﺸﻪ را ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ، ذرات ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ اﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺷﺪ ﺣﺠﻤﯽ ﺧﻮد را از ﺳﺮ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. اﮔﺮ اﻧﺒﺴﺎط ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ و ذره در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﺗﻨﺶ ﻣﺮﮐﺰی ﺟﺎم ﺷﯿﺸﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻨﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺷﯿﺸﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺷﯿﺸﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ و ﻓﺎﺟﻌﻪﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺷﯿﺸﻪ ﻧﺎﺷﯽ از وﺟﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ ﻧﯿﮑﻞﺳﻮﻟﻔﯿﺪ در ﺷﯿﺸﻪ در ﺑﺎزۀ ۲ ﺗﺎ ۷ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﯿﺪ رخ ﻣﯽدﻫﺪ. ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه از ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺷﯿﺸﻪ ۳۰ ﺳﺎل ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ!

در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ آﺧﺎلﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی آﻧﯿﻠﺪ و ﻧﯿﻤﻪﺳﮑﻮرﯾﺖ ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، وﻟﯽ ﺗﻨﻬﺎ در ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﺳﮑﻮرﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز آﺳﯿﺐ ﺷﻮﻧﺪ. ﺷﺎﯾﺪ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﻧﯿﻤﻪﺳﮑﻮرﯾﺖ، ﮐﻪ در آنﻫﺎ ﻫﻢ ﻋﻤﻠﯿّﺎت ﺣﺮارﺗﯽ وﺟﻮد دارد، ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮوز اﯾﻦ اﺗّﻔﺎق ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ؟ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﺳﮑﻮرﯾﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ رﺷﺪ ﺣﺠﻤﯽ در اﻧﺪازۀ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎل اﺳﺖ. ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪ، در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﯿﺸﻪ ﻧﯿﻤﻪﺳﮑﻮرﯾﺖ، ﺷﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻫﺴﺘﻪﺗﺮ و ﮐﻨﺘﺮلﺷﺪهای ﺧﻨﮏ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ذرّات ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ را ﻗﺎدر ﻣﯽﺳﺎزد ﺗﺎ ﯾﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻓﺎز ﮐﺎﻣﻞ را ﻃﯽ ﮐﻨﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﻨﺪ و ﭘﺲ از آن ﺛﺎﺑﺖ و ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ.ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﺧﻮدﮐﺸﯽ در ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﻧﯿﻤﻪﺳﮑﻮرﯾﺖ ﺷﻮد.

روش ﺗﺸﺨﯿﺺ

اﻣﺮوزه ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺰرگ ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﻓﻠﻮت در ﺟﻬﺎن از ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﯿﻮنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺎوی ﻧﯿﮑﻞ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﯿﺸﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺑﻪﻋﻼوه ﺑﺮای اﺟﺘﻨﺎب از آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺷﺪن اﯾﻦ ﻣﺎده ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺗﺸﮑﯿﻞدﻫﻨﺪه ﺷﯿﺸﻪ اﺟﺰای ﻧﯿﮑﻞدار را ﮐﺎﻣﻼً از ﻣﺎﺷﯿﻦآﻻت ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ دور ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎ و روشﻫﺎی دﻗﯿﻖ، ﻫﯿﭻ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪهای ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ از اﻣﮑﺎن ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی ﮐﺮﯾﺴﺘﺎلﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ در ﺷﯿﺸﻪﻫﺎی ﻓﻠﻮت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﺎﯾﺪ.آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از آﺧﺎلﻫﺎی ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﺑﺎ اﻟﮕﻮی ﺷﮑﺴﺖ «ﭘﺮواﻧﻪای» ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺎﻫﯿّﺖ ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮدی و در ﻇﺎﻫﺮ ﺗﺼﺎدﻓﯽ آنﻫﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، دﻻﯾﻞ دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺛﺮ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ در ﺷﮑﺴﺖ ﺷﯿﺸﻪ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪۀ اﻟﮕﻮی ﭘﺮواﻧﻪای، ﺑﻪﺧﻮدی ﺧﻮد، ﻧﻤﯽﺗﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﺷﮑﺴﺖ را ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﻣﻌﺮّﻓﯽ ﮐﺮد. اﮔﺮ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻋﻠّﺖ ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺷﯿﺸﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺳﻮﻟﻔﯿﺪ ﻧﯿﮑﻞ ﻣﺸﮑﻮك ﺑﺎﺷﯿﺪ، ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪای از ﺷﯿﺸﮥ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺣﺎوی ﻣﺮﮐﺰ ﺷﮑﺴﺖ (ﭘﺮواﻧﻪای) را ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ارﺳﺎل ﮐﺮد.